Door Anja Jalink
Dubbele materialiteit. Wat is dat? En hoe ga je ermee aan de slag? We vragen Diane Zandee om uitleg. Zandee is deskundige op het gebied van de financiële kant van verduurzaming en verbonden aan Nyenrode Business University.
Zandee: ‘Je kent het vast wel als financieel professional: je hebt de jaarafsluiting gehad en toch komt er nog een factuur binnen van het zojuist afgesloten boekjaar. Een flinke factuur die je niet had opgenomen in de boekhouding. Als zo’n factuur van voldoende omvang is in relatie tot jouw bedrijf, noem je dit materieel. Voor zo’n factuur open je dan toch nogmaals het boekjaar en je boekt alsnog die factuur in. Je doet dat om de weergave van het boekjaar zo correct mogelijk te verwerken. Een factuur van een flinke omvang moet je dan toch nog opnemen. Als je het zelf niet doet, dan zal de accountant het waarschijnlijk vragen. Deze vorm van materialiteit is heel gebruikelijk.’
En wat is dan dubbele materialiteit?
‘Met de komst van de CSRD, de Corporate Sustainability Reporting Directive, is er een term bij gekomen die hieraan is gerelateerd. Dat is de dubbele materialiteit. Deze vorm van materialiteit gaat niet over de financiële boekhouding, maar over het inzicht in risico’s die de organisatie loopt vanuit het oogpunt van ecologische en sociale aspecten. Deze risico’s wil je met dubbele materialiteit inzichtelijk maken.
Een aantal jaar geleden werden we ineens geconfronteerd met een pandemie. Veel risicomodellen hebben hier geen rekening mee gehouden, zeker niet met de impact en consequenties die hiermee samenhingen. Ik weet nog dat ik voorafgaand aan de persconferentie op zondag 15 maart 2020 tegen mijn kinderen zei: ‘Dit is een historisch moment, je moet echt even tv kijken’. De dag erna werden scholen gesloten, de horeca ook en zoveel mogelijk mensen moesten thuiswerken. Dit was een scenario waar veel organisaties geen rekening mee hadden gehouden, zeker niet in financieel opzicht. Ineens zaten veel schoolkinderen thuis achter de laptop en medewerkers online in vergaderingen. Jaren later ervaren we nog steeds de effecten hiervan, zowel voor de kinderen die een deel van hun schoolopleiding online hebben gevolgd als de financiële gevolgen voor bedrijven die moesten sluiten en jaren later hier nog niet van zijn hersteld. Er ontstond een tijdperk voor en na corona in de levens van velen van ons.
En toch zijn er ook risicomodellen geweest die deze pandemie wel in de scenario’s hadden opgenomen. Want als je uitzoomt naar de toegenomen internationalisering, de complexiteit van waardeketens en de afhankelijkheid van bepaalde grondstoffen in bepaalde delen van de wereld, kun je ook de kwetsbaarheid hiervan zien. En dat is waar dubbele materialiteit over gaat. Door uit te zoomen, kijk je op afstand naar de inrichting van je organisatie, waardeketen, economie en maatschappij en kom je tot andere inzichten. Binnen de CSRD wordt deze manier van kijken verplicht gesteld: uitzoomen naar de omgeving waar een organisatie zich bevindt in de context van people, planet en profit.
Wanneer je de dubbele materialiteit bepaalt voor een organisatie, kijk je enerzijds van buiten naar binnen naar de effecten van klimaatverandering en de impact hiervan voor de waardering, financiën en continuïteit van je organisatie. Dat noemen we de financiële materialiteit. Verder kijk je anderzijds van binnen naar buiten naar de effecten die jouw organisatie heeft op klimaatverandering en de sociale aspecten voor jouw organisatie. Dat noemen we de impactmaterialiteit. Deze twee wijzen van benaderen en kijkend naar de effecten van klimaatverandering en welke rol jouw organisatie hierin speelt, geven een prioritering in de onderwerpen waar jij in jouw jaarverslag aandacht aan moet geven om jouw stakeholders te informeren over de bedrijfsvoering van jouw organisatie. Let op: Het is geen eenmalige actie, het is belangrijk om op periodieke basis (jaarlijks bijvoorbeeld) dit proces te herhalen en met nieuwe inzichten vorm te geven.’
Hoe ga je aan de slag met deze dubbele materialiteit? 4 stappen
‘Binnen de CSRD is dit een nieuwe term, dus er zijn nog geen of nauwelijks praktijkvoorbeelden te vinden. Toch gaan veel organisaties hier de komende jaren mee aan de slag, aangezien het een verplicht onderdeel is onder deze nieuwe EU-richtlijn.
Voor het bepalen van dubbele materialiteit kun je de volgende vier stappen hanteren:
- Breng de waardeketen in kaart.
- Schat in hoe de omgeving zich de komende jaren zal gaan ontwikkelen.
- Maak een longlist van potentiële onderwerpen op sociale of ecologische aspecten.
- Bepaal de dubbele materialiteit.